“Dünyadan en popüler 18 ev dekorasyonu tarzı” başlıklı yazımızda, en çok bilinen dekorasyon tarzlarını tarihleri ve ilham verici özellikleriyle birlikte anlatmıştık.

Biz dekorasyonda, belli bir tasarım ekolünü seçmek kadar farklı alternatifleri uyumlu bir şekilde birleştirerek kendimize özel hale getirmeye de inanıyoruz. Fakat bunu yapabilmek için öncelikle bu tasarım stillerini tüm bileşenleriyle öğrenmek gerekiyor. İşte tam da bu yüzden popüler dekorasyon stillerini en ince ayrıntılarıyla tek tek keşfedeceğimiz yeni bir seriye başlıyoruz!

İlk sırada, geçtiğimiz on yılda ünlü tasarımcıları, fonksiyonelliği ve her eve uyabilen çizgileriyle gönlümüzü fetheden kuzeyli aşkımız; İskandinav stili var!

Önce tarih: 20. yüzyılın başından günümüze İskandinav tasarımı

Biz onu kısa bir süredir yakından tanıyoruz ama bu tarzın 100 yıldan uzun bir tarihi var! O halde gelin, birlikte tarihte kısa bir yolculuğa çıkalım.

1900’lerin başına uzanıyoruz…

İskandinav tasarımı, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan ve 1950'lerde beş İskandinav ülkesinde (Danimarka, Finlandiya, Norveç, İsveç ve İzlanda) gelişen sadelik, minimalizm ve işlevsellik ile karakterize edilen bir tasarım hareketi.

Her şey bir dergiyle başladı

Bu hareketin kendi adına bir kategori oluşturması, bir dergi ile birlikte oldu. 1914'te Danimarkalı dekoratif sanat kolektifi Selskabet for Dekorativ Kunst, Skønvirke isminde ("Zarif Çalışma" anlamına geliyor) bir dergi çıkarmaya başladı. Dergi, hem obje tasarımı hem de mimaride, art nouveau (yeni sanat) ve jugendstil akımlarına rakip olacak yeni bir sanat ve zanaat tarzına da adını verdi. 1930'lardan itibaren ise Aalto, Jacobsen, Mogensen, Wegner, Panton, Henningsen, Isola gibi tasarımcılar, İskandinav çizgisine altın çağını yaşattı.

1954'te Brooklyn Müzesi "İskandinavya'da Tasarım" sergisini düzenledi ve Amerika'da "İskandinav Modern" modası resmen başlamış oldu. 1950 ve 1970 yılları arasında seçkin İskandinav tasarımcılarına verilen Lunning Ödülü ise bu ünü tüm dünyaya yaydı.

İskandinav tasarımının bileşenleri

İskandinav tasarımı konsepti, 1950'lerden günümüze bilimsel tartışmaların, sergilerin ve pazarlama gündemlerinin konusu olmuştur. Çağdaş İskandinav tasarım hareketinin ana temasını demokratik tasarım idealleri oluşturur.

İskandinav tasarımı, verimli olmayı önemser ve bunu minimalist tavrını koruyarak yapar. Temelinde sıcak, kişisel dokunuşlar olan bu tasarım tarzında, doğası itibarıyla organik malzemeler de çok önemlidir.

• Aydınlık renkler
  
  İskandinav tasarımı, grilerden mavilere uzanan bir renk paletini çok sever. Aynı zamanda siyah ve beyazın sadeliğini sıkça kullanır, krem ve bejlere bol yer verir ve yeri geldiğinde tüm bu aydınlık renkleri, turuncu ve turkuaz gibi parlak pastel renk patlamalarıyla besler.
  
  

• Organik hat ve dokular

  İskandinav tarzda dekore edilmiş yaşam alanlarında, silüet ve konturlar belirgin ancak keskin değildir. Yuvarlak ve kıvrımlı hatlarla akışkan bir stil yaratan İskandinav tasarımcılar, bu estetiği işlenmemiş malzemelerle ve organik dokularla tamamlayarak evlerin doğayla bağlantısını artırmaya odaklanır.
  
  

• İşlevsellik hep cepte

  İskandinav evleri genellikle küçük olduğundan çok işlevli mobilyalar üretmek de kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu yüzden İskandinav iç mekanlarda her bir parçanın kullanılabilir hatta birden fazla görevinin olması önemlidir. Bu evlerde, bolca depolama alanına da rastlarız. Örneğin açıldığında sandık olabilen bir sehpa İskandinav dehasının ürünüdür. Depolama alanı sağlayan kanepe ve yataklar da öne çıkan parçalar arasındadır.

• Artık aynı zamanda endüstriyel

  İskandinav tasarımı bugün yalnızca mobilya ve ev eşyaları ile sınırlı değil. İskandinav tasarımcılar özellikle mobilya, tekstil, seramik, lamba ve cam gibi ev eşyalarıyla tanınsalar da bugün İskandinav tasarımı, cep telefonu ve otomobil gibi endüstriyel ürünlere kadar genişledi.

Her ülkenin kendine özel bir imzası var

İskandinav stili beş ayrı ülkenin ortak dili gibi görünse de bu ülkelerin her birinde farklı özellikleriyle öne çıkıyor. İşte İskandinav tasarım hareketinin Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç ve İsveç’teki farklı yansımaları…

• Danimarka tasarımı: Yumurta sandalyenin memleketi
  
  20. yüzyılın ortalarında geliştirilen Danimarka tasarımı, Alman Bauhaus ekolünden etkilendi. Danimarkalı tasarımcılar, yeni endüstriyel teknolojileri, sadelik ve işlevsellikle birleştirerek çoğu ikonik hale gelen ve hala kullanımda olan binalar, mobilyalar ve ev eşyaları tasarladılar. PH lambaları (1926) ile yumurta sandalye (1958), bu tasarımın en simgesel ürünleri arasında. Danimarka tasarımında ağırlık mobilya üzerine ancak mimari, gümüş, seramik, cam ve tekstil sektörleri de bu trendden yararlandı. Geç sanayileşen ülke, yüksek kaliteli zanaatkarlık geleneği sayesinde endüstriyel üretime doğru kademeli olarak ama emin adımlarla ilerledi ve başarıya da ulaştı.

• Finlandiya tasarımı: Doğa kadar doğal

  Fin tasarımı mühendislik, mobilya, cam, aydınlatma, tekstil ve ev ürünlerini kapsıyor. Bu tasarımın öne çıkan öğesi, hafif ahşap malzemeler. 1871'de kurulan Helsinki Sanat ve Tasarım Üniversitesi ile 1873'te kurulan Finlandiya Tasarım Müzesi (eski adıyla Sanat ve Tasarım Müzesi), ülkede tasarımı geliştiren kurumlar arasında. Önde gelen Fin tasarımcıları arasında Alvar ve Aino Aalto, Kaj Franck, Klaus Haapaniemi, Simo Heikkilä, Kristina ve Maija Isola ile Harri Koskinen yer alıyor.

• İzlanda tasarımı: Diğer adı ‘yenilikçi’

  İzlanda'da tasarım, 1950'lerde başlayan ancak şimdilerde hızla büyümeye devam eden nispeten genç bir gelenek. Ülkenin sınırlı üretim seçenekleri ve kısıtlı malzeme seçimi tasarımcıları yenilikçi olmaya zorladı. 1998’de açılan İzlanda Tasarım ve Uygulamalı Sanat Müzesi ile aynı yıl kurulan İzlanda Sanat Akademisi, İzlanda karakterini simgeleyen tasarımı her alanda destekliyor.

• Norveç tasarımı: %100 Norveç

  Norveç tasarımı, güçlü minimalist estetiği ile öne çıkıyor. Özellikle aydınlatma ve mobilyalarıyla öne çıkan Norveç çizgisi, temel İskandinav işlevselliği ve sadeliğinin yanında dayanıklılığı ve doğal formları ile de karakterize ediliyor. Norveç Tasarım ve Mimarlık Merkezi, ülkenin önemli tasarım merkezlerinden biri. Norveç, Londra Tasarım Fuarı'nda her yıl "%100 Norveç" adlı bir tasarım sergisi de düzenliyor.

• İsveç tasarımı: Bildiklerimizden fazlası

  Temiz hatları ve minimalist çizgisiyle bildiğimiz İsveç tasarımı, en çok mobilyaları ve geleneksel el sanatlarıyla tanınıyor. İsveç tasarımına Anders Beckman, Bruno Mathsson, Märta Måås-Fjetterström ve Astrid Sampe öncülük etti. İsveç'te tasarımı destekleyen kuruluşlar arasında, 1845'te kurulan Svensk Form (İsveç Zanaat ve Tasarım Derneği), SVID olarak da bilinen İsveç Endüstriyel Tasarım Vakfı, İsveç Sanat Konseyi ve Stockholm'ün Skeppsholmen adasındaki modern sanat müzesinin hemen yanında yer alan İsveç Mimarlık ve Tasarım Merkezi yer alıyor.

Serinin bir sonraki yazısında yeniden buluşmak üzere!